Balkan Yarımadası, komşuluk ilişkilerinin özel dinamikleri ile tanımlanan bir bölgedir. Farklı etnik ve dini gruplar genellikle küçük alanlarda bir arada yaşamaktadır. Ortak gelenekleri, tarihi, mutfağı, folkloru ve hatta aile içi gündelik sorunları paylaşırlar. Ne yazık ki, bu gruplar defalarca aşırı nefreti körükleyen, şiddeti ve ayrılığı görmezden gelen ve farklı siyasi çıkarlara hizmet eden politikaların hedefi haline gelmiştir.
Balkanlar’daki ülkelerin uzun bir parçalanma tarihi vardır ve bu ülkelerin ulusları genellikle, doğal bilişsel indirgemenin bir sonucu olarak belirli bir sosyal grubun üyeleri hakkında genellemeler olarak da tanımlanabilecek önyargılar ve klişelere sahiplerdir. Bu tür etiketleme yaygındır, çünkü biz başkalarına (ve dolayısıyla kendimize) çeşitli kişilik özelliklerini atfettikçe, başkaları da bizim için aynısını yapar. Grup kimliği her zaman diğer gruplarla (bizi, çıkarlarımızı ve hatta hayatta kalmamızı tehdit eden) veya grup kimlikleriyle olan ilişki üzerinden tanımlanır. Ötekiler – genellikle toplumdaki azınlıklar – ‘farklı, uyumsuz, ayrıcalıklı’ ve genel anlamda çoğunluk nüfusa göre davetsiz misafir (istilacı olmasa bile) olarak algılanırlar. Kriz zamanlarında, salt varoluşlarıyla bile bir tehdit olarak tasvir edilebilirler.
Bu nedenle, bu projenin görevlerinden biri, öncelikle, Balkanlar’da klişelerin ortaya çıkma nedenlerini, özelliklerini, ne zaman ortaya çıktıklarını ve bugün var olup olmadıklarını bulmaya çalışmaktır. Gelecekte olası çatışmaları ve Balkanlar’daki çeşitli etnik gruplar arasındaki ilişkilerin bozulmasını önlemek için klişelerin artmasına yol açan koşulları anlamak önemlidir. Bu da ancak gençleri bu sürece aktif olarak dahil etmekle başarılabilir çünkü bu nesil gelecekte hayatın nasıl olacağını belirleyecektir. Bu, proje konusundaki bilgilerini, sivil aktivizmlerini, hoşgörülerini, çatışma yönlerine ilişkin farkındalıklarını artırmalarını, klişelerin üstesinden gelmelerini ve birbirlerini anlamalarını sağlayacak araçların geliştirilmesi yoluyla elde edilecektir.
Proje, Avrupa’nın hoşgörü, özgürlük ve insan haklarına saygı gibi ortak değerlerinin paylaşıldığı, bölünme, farklılaşma ve komşuyu aşağılama ve yeni bir sürecin başladığı iki dönem arasındaki bir önceki dönemde doğup büyüyen gençlere odaklanmaktadır. Dolayısıyla, tarihi ve kültürel açıdan Balkan ülkelerinin siyasi, stratejik, ekonomik ve diğer her türlü nitelikten daha “yakın” olduğu bu çerçevede, Balkanlar’da gelecekteki barışın ve yeni bağlamın kalıcı temellerini birleştirmek çok önemlidir.
Proje sonuçları
Araştırma: Diğerinin imajı
Faaliyetin uygulanması, katılımcı ülkeler arasında nefret ve bölünmeye yol açan temel sorun alanlarının incelenmesinin yanı sıra, kendi ülkelerini yücelten ve yabancıları kötüleyen mitlerin ana hatlarının çizilmesi ve böylece bunların “ortadan kaldırılması” ve üstesinden gelinmesi aracılığıyla gerçekleştirilecektir:
- Tarih ders kitabı müfredatının analizi;
- Balkan ülkelerinde yaşayan gençlerin Balkanlar ve AB ile ilgili algılarını anlamak amacıyla okullarda ve gençlik grupları arasında anket, grup görüşmeleri ve atölye çalışmaları.
Gençlik Çalışanları için Araç Kiti
Faaliyetin uygulanması şu yollarla gerçekleştirilecektir:
- Gençlik çalışanları için, geliştirilen egzersizlerin hangi durumlarda ve ne zaman kullanılacağına dair bir rehber oluşturulması.
- Balkan düzeyinde klişelerin ve önyargıların üstesinden gelmeyi amaçlayan bir dizi gayri resmi alıştırmanın geliştirilmesi – atölye çalışmaları, simülasyonlar, rol yapma oyunları, tartışmalar vb.
- Balkanların İmajı – Balkanlar’daki yaşamın farklı yönlerini gösteren fotoğraflar hazırlanacak, her biri için kullanım talimatları ve tartışma alanları yaratılacaktır.
- “Çatışmaya Hayır Videoları”. Bizi birleştiren şeylere – ortak gelenekler, kültür, folklor, adetler vb-. dikkat ederek, temel bir değer olarak barışı teşvik etmek için ülkeler arasında diyaloğu güçlendirmeyi amaçlayan video içeriği oluşturulacaktır.